Een blauwe teennagel: veel bergsporters en hardlopers kennen dit probleem. Vaak na zeer lange tochten of met nieuw schoeisel, worden een of meer nagels blauw en licht pijnlijk. Maar hoe kan een blauwe teennagel eigenlijk ontstaan? Wat zijn de gezondheidsrisico's? En hoe kun je een blauwe nagel behandelen? Gezondheidsexpert Basti Fiedler geeft tips.
Oorzaken van een blauwe teennagel
In medisch jargon worden blauwe teennagels 'subunguaal hematoom' genoemd. Een blauwe teennagel is dus niets anders dan een bloeduitstorting onder de nagel. Dit wordt meestal veroorzaakt door herhaaldelijke lichte overbelasting of een eenmalig, adequaat trauma.
In gewone taal: Je stoot je teen een keer en er "barst" een bloedvat onder de nagel of, je krijgt kleine bloedingen door veel kleine schokken of druk tijdens het wandelen, hardlopen of skiën, die dan ook leiden tot een behoorlijke bloeduitstorting onder de nagel. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als je strakke of kleine schoenen draagt.
Is verkeerd schoeisel de schuld van blauwe teennagels?
Ja, je schoenen kunnen de oorzaak zijn van een blauwe plek onder de nagel. Let er daarom bij het kiezen van schoenen op dat er genoeg ruimte is aan de voorkant. De grote teen wordt het vaakst getroffen, omdat die meestal als eerste de voorkant van de schoen raakt als je bergafwaarts loopt en wordt blootgesteld aan oncomfortabele druk. Dit betekent dat schoenen die (te) klein zijn het risico vergroten dat je tenen 's avonds blauw worden. Je moet er ook voor zorgen dat je schoenen de juiste breedte hebben en de juiste wandelsokken. Het risico varieert afhankelijk van het soort sport en dus de specifieke schoenen.
Stevige bergschoenen zijn meestal minder riskant, omdat de stabiele structuur is ontworpen om te voorkomen dat de voet naar voren glijdt. Als de schoenen groot genoeg zijn, worden de teennagels niet blauw.
Trailrunningschoenen of lichte wandelschoenen hebben het probleem dat zelfs als ze de juiste maat hebben, de constructie nooit helemaal voorkomt dat ze naar voren glijden. Dat komt omdat het enkelgebied niet op dezelfde manier is gefixeerd als bij stevige bergschoenen. Daardoor kunnen de tenen tegen de voorkant stoten. Na mijn laatste bergmarathon had ik bijvoorbeeld een gekneusde teennagel ondanks dat ik voldoende grote schoenen droeg.
Klimschoenen hebben het nadeel dat ze door hun ontwerp altijd erg strak zitten en daardoor is de kans op blauwverkleuring altijd erg groot. Het voordeel is echter dat je ze over het algemeen maar kort draagt en je tenen tussendoor altijd kunnen herstellen.
De situatie is iets anders bij het klimmen op zeer veeleisende multi-pitch routes, waar de hele dag de strakke sportklimschoenen worden gebruikt in plaats van de wat comfortabelere alpine klimschoenen. Het risico is hier navenant groter. Speciale gelprotectors kunnen helpen om drukpunten te verlichten.
Een blauwe teennagel op de juiste manier behandelen
Hoe behandel je een blauwe teennagel? Dat hangt af van de ernst. Plaatselijk koelen en de voet hoog houden kan helpen bij lichte kneuzingen. In het geval van meer uitgesproken bevindingen zal alleen een bezoek aan de dokter helpen, omdat de pijn soms hevig kan zijn.
Het kan nodig zijn om de nagel te ontlasten - dit wordt gedaan door een zogenaamde trephination. Er wordt een gaatje in de nagel gemaakt met een steriele naald of een verwarmde naald, zodat het hematoom kan weglopen. Belangrijk: Deze procedure mag alleen door een arts worden uitgevoerd! Als er bacteriën in de wond komen door het hanteren van niet-steriel gereedschap, kan dit leiden tot zeer drastische infecties, vooral in het gebied van de nagels, waarvan het verloop onvoorspelbaar is en tot nog meer pijn kan leiden.
Een voorbeeld hiervan is septikemie (bloedvergiftiging), die wordt veroorzaakt door het binnendringen van bacteriën. Bloedvergiftiging is in een vroeg stadium niet altijd te herkennen, dus je moet er vooral op letten of je je meer uitgeput voelt dan normaal of bijvoorbeeld koorts hebt. Roodheid die begint bij de nagel en naar het lichaam loopt (of zelfs een "rode weg" langs het been, bekend als lymfangitis) kan ook het eerste teken zijn van het begin van septikemie. Als septikemie wordt vermoed, moet de getroffen persoon onmiddellijk een arts raadplegen.
Welke huismiddeltjes helpen tegen blauwe nagels?
Helaas is er geen echt geheim recept of huismiddeltje. In de beginfase kunnen koelen en hoog houden helpen om de blauwe plek klein te houden en te helpen afbreken. Als het hematoom onder de nagel geconsolideerd is, dat wil zeggen gestold, zou het vanzelf moeten afbreken. Omdat het zich onder de (stevige) nagel bevindt, kunnen medicijnen zoals heparinegel en dergelijke niet echt goed werken.
Hoe lang duurt het voordat een blauwe teennagel genezen is?
Een deel van het bloed wordt onder de teennagel afgebroken nadat de blauwe plek zich heeft gevormd, een ander deel wordt "vast", verbindt zich direct met de nagel en groeit ermee uit. Het duurt navenant lang voordat de nagel er weer normaal uitziet.
Voorbeeld: De gemiddelde nagelgroei wordt geschat op 2 tot 5 millimeter per maand (afhankelijk van metabolisme, stress, aanleg, bloedcirculatie en dergelijke). Als we de grote teen als voorbeeld nemen, waar de nagellengte soms meer dan 2 centimeter kan zijn, wordt al snel duidelijk dat het soms enkele maanden of zelfs een jaar kan duren voordat de blauwe nagel is uitgegroeid.
Blauwe teennagel laat los: waar moet ik op letten?
Het hematoom kan zo ernstig zijn dat de nagel loslaat. Hij komt dan los van het nagelbed en valt er uiteindelijk helemaal af. Wat moet er in dit geval gebeuren? In de regel sterft de nagel langzaam af, wordt hij weggeduwd en groeit er een nieuwe nagel onder. Dit is geen tragedie - de nieuwe nagel kan in de geleider van de oude nagel groeien en blijft zijn functie vervullen.
De situatie is anders als de nagel direct na de botsing of de bergtocht eraf valt. Het nagelbed ligt dan open. Enerzijds levert dit een zeer groot risico op infectie op, omdat de natuurlijke barrièrefunctie ontbreekt. Aan de andere kant heeft de nieuwe, weer aangroeiende nagel geen leidraad en is de kans dus groot dat hij verkeerd groeit. Dit is niet alleen een esthetisch, maar vooral ook een functioneel probleem.
Als de nagel niet in de geleider maar "vrij" groeit, komen ingroei, littekenvorming en terugkerende ontstekingen met ernstige pijn vaker voor. De enige hulp hier is een arts raadplegen. Mogelijk moet er een kunstnagel worden ingebracht om een geleider te vormen voor de hergroeiende nagel.
FAQs over blauwe teennagels
Blauwe teennagel zonder reden: Wat zijn de mogelijke oorzaken?
De oorzaken zijn uiteenlopend en kunnen variëren van triviaal tot dramatisch. Vaak is een klein trauma gewoon onopgemerkt gebleven. Het kan echter ook het gevolg zijn van het feit dat een schoen wel druk veroorzaakt, maar dat dit niet goed wordt herkend. Polyneuropathie bij diabetespatiënten moet hier in het bijzonder worden genoemd - de zenuwen van de patiënt zijn beschadigd en ze voelen veel dingen niet meer goed (bijvoorbeeld de pijn die wordt veroorzaakt door het knellen van een schoen). Andere onderliggende ziekten zoals een verhoogde neiging tot bloeden, misvormingen of infecties zoals schimmelnagels kunnen ook de oorzaak zijn. In zeldzame gevallen kan ook een weke delen tumor aan het eindkootje van de teen de oorzaak zijn.
Er zijn vaak onschuldige verklaringen. Als deze niet wordt gevonden, raad ik bij twijfel verdere opheldering aan om ernstige oorzaken uit te sluiten.
Is een blauwe teennagel hetzelfde als schimmelnagel?
Nee. Een schimmelnagel ziet er anders uit en heeft andere oorzaken. Maar je moet wel bedenken dat de twee verschijnselen van elkaar afhankelijk kunnen zijn.
Mensen met schimmelnagels hebben vaak een voorbeschadigde nagel en een slechtere bloedcirculatie in de tenen. Enerzijds bevordert dit het ontstaan van bloed onder de nagel en verzwakt het de snelle afbraak ervan. Aan de andere kant verstoort een bloeduitstorting op gezonde tenen de bloedcirculatie en kan daardoor onder bepaalde omstandigheden het risico op schimmelnagels vergroten. In dit geval moet je dus nog meer aandacht besteden aan een goede voetverzorging.
Wat kan ik doen om de pijn te verlichten?
In een acute situatie helpen rust, koelen en hoog houden om de symptomen te verlichten. Als de pijn ernstig is, is de enige manier om de oorzaak van de pijn weg te nemen helaas trephinatie, d.w.z. het wegnemen van het hematoom via een of meer gaatjes in de nagel. Dit mag alleen worden uitgevoerd onder steriele omstandigheden en door een arts. Onjuiste uitvoering kan leiden tot infectie!
Blauwe teennagel groeit niet uit - wat moet ik doen?
Als een blauwe teennagel er niet uitgroeit, moet je je afvragen of de oorzaak is verholpen. Met andere woorden, ontstaat er steeds een nieuwe kneuzing? Dit kan bijvoorbeeld komen door ongeschikte schoenen of verkeerd gewicht dragen. Als de nagel op zich niet meer groeit, kan dit ook komen door schade aan de zogenaamde nagelmatrix of het nagelbed. Als je twijfelt, raad ik je aan om naar de dokter te gaan.